ხშირად დასმული კითხვები გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის სისტემის შესახებ
797 ნახვა
დარგი/დარგები:
გარემო და კლიმატი;
აღწერა:
გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის შესახებ” საქართველოს კანონს შემოაქვს
სრულიად ახალი გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის მექანიზმი, რომლის
მიხედვით პირი, რომელიც გარემოს მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს, ვალდებული
იქნება, გადაიხადოს არა თანხა, არამედ გაატაროს გარემოს აღსადგენად საჭირო
გამოსასწორებელი ღონისძიებები წინასწარ განსაზღვრული გეგმა-გრაფიკის
შესაბამისად. გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის არსი გამოიხატება იმაში, რომ
პირი, რომელმაც გარემოს ზიანი მიაყენა, თავად არის ვალდებული, გამოასწოროს ეს
ზიანი და ასევე ამ ზიანის გამოსასწორებლად გაწიოს შესაბამისი ხარჯები.
ამავდროულად, კანონის მიღება განპირობებულია, ერთი მხრივ, საქართველოსა
და მეორე მხრივ, ევროკავშირს და ევროპის ატომური ენერგიის გაერთიანებას
და მათ წევრ სახელმწიფოებს შორის ასოცირების შესახებ შეთანხმების
306-ე მუხლიდან გამომდინარე, რომლის თანახმადაც საქართველო ვალდებულია,
მოახდინოს ეროვნული კანონმდებლობის დაახლოება წინამდებარე შეთანხმების XXVI
დანართში მითითებულ ევროკავშირის საკანონმდებლო აქტებთან და საერთაშორისო
სამართლებრივ ინსტრუმენტებთან.
კერძოდ კი, ქვეყანა ვალდებულია, გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის შესახებ
2004 წლის 21 აპრილის ევროპარლამენტისა და საბჭოს 2004/35/EC დირექტი-
ვასთან ჰარმონიზაციის მიზნით, განსაზღვროს კომპეტენტური ორგანო, რომელიც
პასუხისმგებელი იქნება გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხებზე,
ამავდროულად, შექმნას სამართლებრივი მექანიზმები გარემოსათვის მიყენებული
ზიანის პრევენციის/შერბილების/აღმოფხვრის მიზნით, შემოიღოს მკაცრი
გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის სამართლებრივი რეგულირება იმ
საქმიანობებისათვის, რომელიც მოცემულია ზემოაღნიშნულ დირექტივაში, დააწესოს
საქმიანობის განმახორციელებელი სუბიექტისათვის კონკრეტული ვალდებულებები
ზიანის პრევენციის/შერბილების/აღმოფხვრისათვის და უზრუნველყოს საზოგადოების
ჩართულობა ამ პროცესებში. სწორედ აღნიშნული დირექტივის მოთხოვნების გათვალისწინებით,
საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის
სამინისტროს მიერ შემუშავდა საქართველოს კანონი ,,გარემოსდაცვითი
პასუხისმგებლობის შესახებ”.
კანონის მიღებით ჩამოყალიბდა ევროპულ სტანდარტებთან დაახლოებული გარემოს-
დაცვითი პასუხისმგებლობის სისტემა, რომელიც ეფუძნება „დამბინძურებელი იხდის”
პრინციპს და რომლის მიზანიც არის გარემოსთვის მიყენებული ზიანის პრევენცია,
აღმოფხვრა/შერბილება და აღდგენა.
კანონის შემუშავებაში ჩართული იყო საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის
მეურნეობის სამინისტროს სხვადასხვა დარგობრივი სამსახური, გარემოსდაცვითი
ზედამხედველობის დეპარტამენტის თანამშრომლები და იურისტები. ამავდროულად,
საქართველოს პარლამენტის მიერ კანონის მიღებამდე, კანონპროექტის შესახებ ჩატარ-
და საჯარო განხილვები და თემატური კონსულტაციები, მათ შორის ბიზნესომბუდსმენის
ოფისის ჩართულობით არაერთი შეხვედრა გაიმართა ბიზნესასოციაციებისა და
საქართველოში მოქმედი მსხვილი ბიზნესის წარმომადგენლებთან.
სრულიად ახალი გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის მექანიზმი, რომლის
მიხედვით პირი, რომელიც გარემოს მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებს, ვალდებული
იქნება, გადაიხადოს არა თანხა, არამედ გაატაროს გარემოს აღსადგენად საჭირო
გამოსასწორებელი ღონისძიებები წინასწარ განსაზღვრული გეგმა-გრაფიკის
შესაბამისად. გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის არსი გამოიხატება იმაში, რომ
პირი, რომელმაც გარემოს ზიანი მიაყენა, თავად არის ვალდებული, გამოასწოროს ეს
ზიანი და ასევე ამ ზიანის გამოსასწორებლად გაწიოს შესაბამისი ხარჯები.
ამავდროულად, კანონის მიღება განპირობებულია, ერთი მხრივ, საქართველოსა
და მეორე მხრივ, ევროკავშირს და ევროპის ატომური ენერგიის გაერთიანებას
და მათ წევრ სახელმწიფოებს შორის ასოცირების შესახებ შეთანხმების
306-ე მუხლიდან გამომდინარე, რომლის თანახმადაც საქართველო ვალდებულია,
მოახდინოს ეროვნული კანონმდებლობის დაახლოება წინამდებარე შეთანხმების XXVI
დანართში მითითებულ ევროკავშირის საკანონმდებლო აქტებთან და საერთაშორისო
სამართლებრივ ინსტრუმენტებთან.
კერძოდ კი, ქვეყანა ვალდებულია, გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის შესახებ
2004 წლის 21 აპრილის ევროპარლამენტისა და საბჭოს 2004/35/EC დირექტი-
ვასთან ჰარმონიზაციის მიზნით, განსაზღვროს კომპეტენტური ორგანო, რომელიც
პასუხისმგებელი იქნება გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხებზე,
ამავდროულად, შექმნას სამართლებრივი მექანიზმები გარემოსათვის მიყენებული
ზიანის პრევენციის/შერბილების/აღმოფხვრის მიზნით, შემოიღოს მკაცრი
გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის სამართლებრივი რეგულირება იმ
საქმიანობებისათვის, რომელიც მოცემულია ზემოაღნიშნულ დირექტივაში, დააწესოს
საქმიანობის განმახორციელებელი სუბიექტისათვის კონკრეტული ვალდებულებები
ზიანის პრევენციის/შერბილების/აღმოფხვრისათვის და უზრუნველყოს საზოგადოების
ჩართულობა ამ პროცესებში. სწორედ აღნიშნული დირექტივის მოთხოვნების გათვალისწინებით,
საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის
სამინისტროს მიერ შემუშავდა საქართველოს კანონი ,,გარემოსდაცვითი
პასუხისმგებლობის შესახებ”.
კანონის მიღებით ჩამოყალიბდა ევროპულ სტანდარტებთან დაახლოებული გარემოს-
დაცვითი პასუხისმგებლობის სისტემა, რომელიც ეფუძნება „დამბინძურებელი იხდის”
პრინციპს და რომლის მიზანიც არის გარემოსთვის მიყენებული ზიანის პრევენცია,
აღმოფხვრა/შერბილება და აღდგენა.
კანონის შემუშავებაში ჩართული იყო საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის
მეურნეობის სამინისტროს სხვადასხვა დარგობრივი სამსახური, გარემოსდაცვითი
ზედამხედველობის დეპარტამენტის თანამშრომლები და იურისტები. ამავდროულად,
საქართველოს პარლამენტის მიერ კანონის მიღებამდე, კანონპროექტის შესახებ ჩატარ-
და საჯარო განხილვები და თემატური კონსულტაციები, მათ შორის ბიზნესომბუდსმენის
ოფისის ჩართულობით არაერთი შეხვედრა გაიმართა ბიზნესასოციაციებისა და
საქართველოში მოქმედი მსხვილი ბიზნესის წარმომადგენლებთან.
ბროშურა
ხშირად დასმული შეკითხვები გარემოსდაცვითი პასუხისმგებლობის სისტემის შესახებ
ავტორი: ნელი კორკოტაძე, არჩილ ადამია, აკაკი ველთაური
საქართველო
, 2021
გვერდების რაოდენობა 32