ელექტრონული ბიბლიოთეკა საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო

  28 წლის გიორგი დადიანიძე წარმოშობით გორის რაიონის სოფელ ბერბუკიდანაა. პროფესიით მარკეტოლოგი სასოფლო- -სამეურნეო საქმიანობას ეწევა - მეცხოველეობის ფერმა აქვს. ფერმაში დიდი რაოდენობით ადგილობრივი და იმპორტირებული წარმოების კომბინირებულ საკვებს იყენებდა, რაც უზრდიდა დანახარჯებს. ტელევიზიით გაიგო, რომ სახელმწიფო პროგრამას „ახალგაზრდა მეწარმე “ ახორციელებს და გადაწყვიტა, კომბინირებული საკვების წარმოება დაეწყო. გიორგი დადიანიძის თქმით, წარმოება საკვების სტაბილური მიწოდების და შეღავათიანი ფასის გარანტია იყო როგორც მისი, ისე სხვა ადგილობრივ ფერმებისთვის. მარცვლეულის წარმოება, კომბინირებული საკვების წარმოება და მესაქონლეობის ფერმა ეს ერთი ჯაჭვის შემადგენელი რგოლებია. ყველა ამ რგოლის გამართული მუშაობა კი მათ  საქმიანობას უფრო ეფექტიანს ხდის. პროგრამა „ახალგაზრდა მეწარმის“ მეშვეობით, გიორგი დადიანიძემ საწარმოო ხაზები იყიდა და შენობა-ნაგებობა ააშენა. ამისათვის სახელმწიფოსგან 44,000 ლარზე მეტი საგრანტო დახმარება მიიღო, სრულმა ინვესტიციამ კი, 110,000 ლარს გადააჭარბა. გიორგი დადიანიძის განცხადებით, სახელმწიფოს მხარდაჭერით, დიდი სიმძლავრის დანადგარები შეიძინა, რამაც შესაძლებლობა მისცა ფრინველის, ღორის და საქონლის საკვები აწარმოონ. მომავალში გაფართოებას აპირებენ - საწარმოების სიმძლავრე და დანადგარები იძლევიან საშუალებას, თევზისა და კურდღლის კომბინირებული საკვებიც გამოუშვან. ახალგაზრდა მეწარმე აღნიშნავს, რომ სხვა საწარმოებისგან განსხვავებით, მის საწარმოში ფერმერებს საკუთარი ნედლეულის მოტანაც შეუძლიათ, რომლისგანაც პროდუქტი მათთვის მომზადდება.  მეწარმის თქმით, რეალიზაციის საქმე კარგად მიდის - უკვე მოახდინეს თავიანთი პროდუქტის გატანა სხვადასხვა მაღაზიაში, თუმცა გაყიდვების ძირითადი ნაწილი კერძო შეკვეთებზე მოდის, ფერმერების ურჩევნიათ, პირდაპირ საწარმოდან იყიდონ კომბინირებული საკვები. საწარმოს მშენებლობაზე 6 კაცი იყო დასაქმებული; ამჟამად 3 ადგილობრივი მუშაობს. გიორგი დადიანიძე აღნიშნავს, რომ სახელმწიფოს ხელშეწყობის გარეშე ვერ შეძლებდა საქმის წამოწყებასა და განვითარებას. სამომავლოდ, წარმოების გაფართოებას გეგმავს - მეტ ადამიანსაც დაასაქმებს და წარმოებასაც გაზრდის.

   პროექტის „შეღავათიანი აგროკრედიტი“ კიდევ ერთი წარმატებული ბენეფიციარია შპს „მარიამი“, რომელიც შავლეგ მჭედლიძემ ოჯახის წევრებთან ერთად დააფუძნა. ბაზრის ანალიზის შემდეგ აღმოჩნდა, რომ ხაშურის მუნიციპალიტეტში კომბინირებული საკვების საწარმო არ არსებობდა, ამიტომ, ბატონმა შავლეგმა გადაწყვიტა, რომ ამ მიმართულების საწარმო გაეხსნა. სწორედ ამ პერიოდში, ინტერნეტის საშუალებით შეიტყო პროექტის „შეღავათიანი აგროკრედიტი“ შესახებ და გადაწყვიტა ეს შანსი გამოეყენებინა. სოფელ ცხრამუხაში ააშენა საწარმო, რომელიც თვეში 20 ტონა კომბინირებულ საკვებს აწარმოებს. საწარმოში ამჟამად 6 ადგილობრივია დასაქმებული. საწარმოს ასაშენებლად ინვესტირებული თანხა 110 000 დოლარია, საიდანაც „შეღავათიანი აგროკრედიტი“ 90 000 დოლარს შეადგენს. ბაზარზე ნელ-ნელა დამკვიდრდნენ. ბატონი შავლეგი სიამაყით აღნიშნავს, რომ მათ მიერ წარმოებული პროდუქტი, რომელიც ბრენდის „სანმარი“  სახელით გამოდის, გამორჩეულია ხარისხით, ამიტომ  მომხმარებელი კმაყოფილია მათთან თანამშრომლობით. შპს „მარიამი“-ს მიერ წარმოებული თევზის საკვები რეგულარულად გადის ლაბორატორიულ შემოწმებას რაც მას საშუალებას აძლევს თამამად განაცხადოს რომ მათი პროდუქტი, „სანმარი“ იმპორტირებულ ანალოგებს ხარისხით არ ჩამოუვარდება  და ამ ეტაპზე ფასიც უცხოურ კომბინირებულ საკვებთან შედარებით დაბალი აქვს.   ბაზარზე  მზარდი მოთხოვნის  და ასევე პროდუქტის შესაძლო ექსპორტზე გატანის  გამო შავლეგ მჭედლიძე ფიქრობს რომ უახლოეს პერიოდში დამატებითი საწარმოო ხაზის გამართვა მოუწევს. აპირებს, ისევ ისარგებლოს პროექტით, რადგან თვლის, რომ სახელმწიფოს მხარდაჭერის გარეშე გაუჭირდებოდა მოკლე დროში ასეთი საწარმოს მოწყობა და წარმატების მიღწევა. შავლეგ მჭედლიძის აზრით მნიშვნელოვანია რომ ადგილობრივი,ქართული პროდუქცია  ბაზარზე   სულ უფრო მეტ კონკურენციას უწევს იმპორტირებულ ანალოგებს რაც დამატებით სტიმულს უჩენს ქართველ მეწარმეებს  და აძლიერებს ქვეყნის ეკონომიკას.

   შორენა როზომაშვილი პროფესიით მარკეტინგის სპეციალისტია, რომელსაც 32 წლის ასაკში, ღვინის კომპანიებში მუშაობით საკმაოდ დიდი გამოცდილება დაუგროვდა. სწორედ, ამ პერიოდში შორენამ გადაწყვიტა, უფრო აქტიურად ჩართულიყო მეღვინეობაში, რადგან გარკვეულწილად მეღვინეობა ოჯახური ტრადიცია იყო და მათ საკუთრებაში 100 წლის მამაპაპისეული, სხვადასხვა ზომის ქვევრებით სავსე მარანიც ჰქონდათ. შორენამ გადაწყვიტა საკუთარი ვენახი გაეშენებინა, თუმცა ამას მხოლოდ საკუთარი სახსრებით ვერ ახერხებდა. მან მეგობრისგან გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროში არსებულ პროგრამაზე, „ახალგაზრდა მეწარმის“ შესახებ შეიტყო, რომლის ფარგლებშიც 30,000 ლარზე მეტი ოდენობის გრანტი მიიღო, რაც საკუთარი იდეის განხორციელებაში დაეხმარა. შორენას საკუთრებაში 3 ჰექტარი მიწის ნაკვეთი აქვს ყვარელში, სადაც მიღებული გრანტით, 6000 ძირი საფერავის ჯიშის ყურძენი გააშენა. სრულ მოსავალს 2021 წლისთვის ელოდება. ამჟამად ვენახში მუდმივად 3 ადამიანია დასაქმებული, თუმცა სეზონურად სხვადასხვა სამუშაოზე (გათოხვნა, შეწამვლა და ა.შ.) დამატებით 5-10 ადგილობრივი მაცხოვრებელი საქმდება. შორენას თქმით, განსაკუთრებულად სასიხარულოა, რომ მამაპაპისეულ მიწაზე ცდილობს საქმიანობის წარმართვას. სამომავლოდ, ძველი მარნის აღდგენას და თანამედროვე სტანდარტებით აღჭურვას გეგმავს. ახალგაზრდა მეწარმის სურვილია, მისმა წარმოებულმა ღვინომ ნიშური ბაზრები დაიკავოს და ღვინის სრული რეალიზაცია საზღვარგარეთ მოხდეს

  პროფესიით იურისტი შენგელი ტოხოსაშვილი წარმოშობით ახმეტის რაიონის სოფელ ომალოდანაა. ბავშვობიდანვე ჩართული იყო სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობაში; ოცნებობდა, მამაპაპისეული ტრადიცია გაეგრძელებინა და დაემზადებინა ქისტური ლუდი, რომელიც მზადდება ასკილისაგან, არის ნატურალური, უალკოჰოლო და ამავდროულად არომატული. „ჩვენს ოჯახში ძველი ქისტური მეთოდით ლუდის წარმოების ტრადიცია იყო. მინდოდა ოჯახური ტრადიცია გამეგრძელებინა. როგორც კი შევიტყვე პროგრამის „ახალგაზრდა მეწარმე“ შესახებ, დიდხანს არ მიფიქრია, შევავსე განაცხადი და სახელმწიფოსგან 40%-იანი თანადაფინანსება მივიღე“, - აცხადებს 33 წლის შენგელი ტოხოსაშვილი. ამჟამად, საწარმოში ლუდი ბრენდის „ქისტური“ ქვეშ, 1 და 5 ლიტრიან ბოთლებში ისხმება. მეწარმის განცხადებით, ადგილობრივ ბაზარზე - პანკისის ხეობაში - 10-ზე მეტი სოფელია და, დაახლოებით, 20ზე მეტი სუპერმარკეტი. სწორედ ამ სუპერმარკეტებში და ადგილობრივ საოჯახო სასტუმროებშია დაგეგმილი პროდუქციის რეალიზაცია. „პანკისის ხეობაში, მუსლიმ თემში მოთხოვნა უალკოჰოლო სასმელებზე მეტია. ამიტომაც ასკილის ლუდი, რომელიც არის ნატურალური, სამკურნალო და უალკოჰოლო, საკმაოდ მოთხოვნადია“, ამბობს შენგელი ტოხოსაშვილი. საწარმოში ჯერ მხოლოდ 3 ადამიანი ჰყავს დასაქმებული. ახალგაზრდა მეწარმე საკუთარი პროდუქციის დისტრიბუციას თავად ახდენს და აღნიშნავს, რომ სურს წარმოების ყველა რგოლი სრულყოფილად შეისწავლოს და სამომავლოდ წარმოება უფრო განავითაროს. ახალგაზრდა მეწარმეს იმედი აქვს, მისი დაწყებული საქმიანობა სანიმუშო გახდება პანკისის ხეობაში მცხოვრები ქისტი ახალგაზრდებისათვის და, მისი მაგალითიდან გამომდინარე, სხვა ახალგაზრდებიც ჩაერთვებიან სასოფლოსამეურნეო საქმიანობაში.

   მშობლიურ სენაკში, მდინარე ტეხურაში მეგობრებთან ერთად თევზაობა მისი ბავშვობის საყვარელი მოგონებაა. ბავშვობიდან უყვარდა თევზაობა; სახლში ხელოვნური ტბორიც ჰქონდათ მოწყობილი, სადაც სხვადასხვა სახეობის თევზი ჰყავდა გაშვებული და ოჯახსა და მეგობრებს  ახალი თევზით ყოველთვის უზრუნველყოფდა. შემდეგ იყო სტუდენტობის წლები; ტექნიკური უნივერსიტეტის სამშენებლო-საინჟინრო ფაკულტეტი დაამთავრა. თუმცა, ბავშვობის გატაცება მოსვენებას არ აძლევდა. 2018 წელს პროგრამაში „ახალგაზრდა მეწარმე“ შეიტანა განაცხადი, ზუთხსაშენი სალიფსიტე მეურნეობის მოსაწყობად საჭირო დაფინანსების მოსაპოვებლად. მანამდე კი, საფუძვლიანად შეისწავლა ადგილობრივი ბაზარი. ზუთხსაშენი მეურნეობის არ არსებობის პირობებში ლიფსიტები საქართველოში მეზობელი ქვეყნებიდან შემოაქვთ. სწორედ ამან გადააწყვეტინა ბავშვობის გატაცება ბიზნესად ექცია. მარტივი არითმეტიკაც კი საკმარისი გამოდგა, რომ საქმის სარფიანობაში დარწმუნებულიყო. პროგრამის „ახალგაზრდა მეწარმე“ კრიტერიუმების სრულად დაკმაყოფილების შემდეგ, სალიფსიტე მეურნეობისთვის საჭირო დაფინანსება მიიღო. როგორც თავად ნოდარი ამბობს, ზუთხი საკმაოდ რთულად გამოსაყვანი თევზია და მისი მოვლა-პატრონობისთვის სპეციალური ცოდნა და უნარებია საჭირო. პირველ ეტაპზე ნოდარ ხარჩილავა გეგმავს ოთხი სახეობის ზუთხის ქვირითის შემოტანას. სამომავლოდ ფიქრობს სადედე მეურნეობის ადგილზე მოწყობასაც რაც ფერმერს საშუალებას მისცემს რომ ზუთხის ქვირითიც ადგილზე აწარმოოს. თვლის რომ „ერთიანი აგროპროექტი“-ს ხელშეწყობის გარეშე საქართველოში ერთდერთ ზუთხსაშენ მეურნეობას ვერ შექმნიდა და შესაბამისად ბავშვობის ოცნებასაც ვერ აისრულებდა.

  26 წლის ლუკა ბეგიაშვილი პროფესიით პოლიტოლოგია და თბილისში, ერთ-ერთ ბიზნესსაკონსულტაციო კომპანიაში საქმიანობს. დაახლოებით 4 წლის წინ, ლუკა ტურისტულ გიდად მუშაობდა და ხშირად უწევდა ტურისტებთან ერთად საოჯახო მარნების დათვალიერება. სწორედ ამ პერიოდში, ის ღვინის წარმოებით დაინტერესდა. ლუკა მიხვდა, რომ მეღვინეობა საინტერესო და ბიზნესის კუთხით, პერსპექტიული სფერო იყო. პირველ რიგში, მომავალმა მეღვინემ სპეციალიზებული სწავლების კურსი გაიარა და დარგის შესახებს შესაბამისი თეორიული ცოდნა მიიღო. პარალელურად, აქტიურად მუშაობდა ბიზნესიდეის სრულყოფაზე. ლუკამ მეგობრისგან შეიტყო სახელმწიფო პროგრამის „ახალგაზრდა მეწარმე“ შესახებ და მიხვდა, რომ პროექტი იდეის განხორციელების რეალურ შესაძლებლობას აძლევდა. პროექტის ფარგლებში მიღებული გრანტით, ლუკა ბეგიაშვილმა ღვინის მარნისთვის საჭირო დანადგარები (უჟანგავი ფოლადის რეზერვუარები, საწნეხი, ჩამოსახმელი დანადგარები და ა.შ) შეიძინა. საკუთარი თანხით უზრუნველყო სოფელ ანაგში მდებარე ძველი შენობის რეკონსტრუქცია და ღვინის მარნის მოწყობა, შეიძინა ბოთლები და საცობები. ახლო მომავალში, ღვინის ხარისხის კონტროლისთვის, ახალგაზრდა მეწარმე მცირე ლაბორატორიის მოწყობასაც გეგმავს. დღეისათვის, ლუკა ბეგიაშვილი 2 სახის ღვინოს - საფერავს და რქაწითელს აწარმოებს, რისთვისაც საკუთარ ვენახში მოყვანილ ყურძენს იყენებს. ახალგაზრდა მეღვინის ოჯახს დაახლოებით, 10 ჰა ფართობზე საფერავის, ხოლო 1 ჰა-ზე რქაწითელის ჯიშის ყურძენი აქვს გაშენებული. საკუთარი ვენახი საშუალებას აძლევს ფერმერს აკონტროლოს ნედლეულის ხარისხი, რაც კარგი ღვინის წარმოებისთვის ერთ-ერთი მთავარი წინაპირობაა. ლუკა ბეგიაშვილის ღვინო სახელწოდებით „ანაგური“ გაიყიდება, როგორც ღვინის მაღაზიებში, ასევე ადგილზე, მარანში. გამომდინარე იქიდან, რომ ლუკას მარანი ტურისტულ ქალაქთან, სიღნაღთან ახლოს მდებარეობს, ფიქრობს, რომ ტურისტების მოზიდვა გაუადვილდება. ახლო მომავალში, ახალგაზრდა მეღვინე მარნის გაფართოებას, ტურისტული სივრცეების შექმნას, პროდუქციის ასორტიმენტის და სარეალიზაციო ბაზრის გაფართოებას გეგმავს.

    ყოველთვის ფიქრობდნენ სოფლის მეურნეობის სფეროში საქმიანობის დაწყებას, თუმცა ვერ რისკავდნენ. სახელმწიფოს მიერ დარგის სხვადასხვა მიმართულებით აქტიურმა მხარდაჭერამ, გამბედაობა შემატა და 2018 წლის იანვარში, ხუთმა ახალგაზრდამ სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივი „ახალგაზრდა ფერმერი“ ჩამოაყალიბა. კოოპერატივის ერთ-ერთი მეპაიე და დამფუძნებელი გელა ცისკაძე აღნიშნავს, რომ სახელმწიფოს მხარდაჭერით ისარგებლეს და ააშენეს მესაქონლეობის ფერმა. ფერმაში განხორციელდა ჯამში 155 000 ლარის ინვესტიცია, აქედან 60 000 ლარი პროგრამის „ახალგაზრდა მეწარმე“ ფარგლებში, გრანტის სახით მიიღეს, ხოლო დარჩენილი თანხისთვის შეღავათიანი აგროკრედიტის პროექტით ისარგებლეს. ქარელის მუნიციპალიტეტის სოფელ ქვენატკოცაში, მესაქონლეობის ახალმა ფერმამ ფუნქციონირება 2019 წლის დასაწყისში დაიწყო. როგორც გელა ცისკაძე აღნიშნავს, მისთვის განსაკუთრებულად საამაყოა, რომ კოოპერატივის 5 წევრიდან 3 გოგონაა. მესაქონლეობის ფერმის შექმნა, ბაზარზე ნედლ რძეზე არსებულმა მაღალმა მოთხოვნამ გადააწყვეტინათ. ნიდერლანდებიდან ჩამოიყვანეს ჰოლშტეინის ჯიშის 50 სული საქონელი. აღნიშნული ჯიში მაღალი წველადობით (დღეში დაახლოებით 25-27 ლიტრი) გამოირჩევა. გელა ცისკაძის განცხადებით, ფერმა სრული დატვირთვით ჯერ არ მუშაობს. ახლო მომავალში გეგმავენ საქონლის რაოდენობის 200 სულამდე გაზრდას. ამ ეტაპზე, ფერმაში 4 ადგილობრივია დასაქმებული. „ახალგაზრდა ფერმერის“ დამფუძნებლები სიამაყით აღნიშნავენ, რომ ხელშეკრულება გააფორმეს ერთ-ერთ უმსხივლეს რძის პროდუქტების მწარმოებელ კომპანიასთან, რომელიც მთლიანად ყიდულობს კოოპერატივის მიერ წარმოებულ რძეს. უნდა აღინიშნოს, რომ კომპანია სხვა მიმართულებითაც მხარში უდგას ახალგაზრდებს. პროდუქციის სათანადო პირობებში შენახვის უზრუნველყოფისთვის, აღნიშნულმა კომპანიამ კოოპერატივს შემრევი მაცივარი შეუძინა. როგორც ახალგაზრდა ფერმერი გელა ცისკაძე აღნიშნავს, რძის ხარისხს და საგემოვნო თვისებებს საქონლის ჯიშთან ერთად, საკვებიც მნიშვნელოვნად განაპირობებს. ამიტომ, ახალგაზრდებმა სოფელ ქვენატკოცაში ადგილობრივებისგან სახნავ-სათესი ფართობები იქირავეს და თავად მოყავთ ნედლეული, რისგანაც ხარისხიან კომბინირებულ საკვებს ამზადებენ. სახელმწიფო პროგრამა „ახალგაზრდა მეწარმე“, რომლის ფარგლებში ახალგაზრდებმა გრანტით ისარგებლეს, საქართველოში ბიზნესი წარმოების დასაწყებად, საქართველოს მოქალაქეობის მქონე ახალგაზრდებისთვის არის განკუთვნილი. პროგრამას ,,სოფლისა და სოფლის მეურნეობის განვითარები სააგენტო“ დანიის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (DANIDA) დაფინანსებით ახორციელებდა

  კომპანიამ „თეთრი ფერმა“ 200 სული ჰოლშტეინის ჯიშის საქონელი უკვე ჩამოიყვანა და სიღნაღის მუნიციპალიტეტის სოფელ ქვემო ბოდბეში, მეცხოველეობის თანამედროვე ფერმამ ფუნქციონირება ოფიციალურად დაიწყო. შესაბამისად, კომპანია „თეთრი ფერმა“ ბაზარზე პროდუქციის (ნედლი რძე) მიწოდებას ეტაპობრივად გაზრდის. კომპანია, დამატებით 220 სული ჰოლშტეინის ჯიშის საქონელის შემოყვანას ოქტომბერში გეგმავს. ფერმა სრული დატვირთვით მუშაობს და რძის გადამმუშავებელ კომპანიებთან აქტიურად თანამშრომლობს.  საქონლის შესყიდვის მიზნით, შპს „თეთრმა ფერმამ“ შეღავათიანი აგროკრედიტით ისარგებლა და სესხის სახით, 1 500 000 ლარი აიღო. კომპანიამ საქონელი გერმანული სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივიდან „მასტერ რინდი“ ჩამოიყვანა. როგორც „თეთრი ფერმის“ წარმომადგენლები აღნიშნავენ, საქონელი განსაკუთრებით ჯიშიანი გამოდგა. წლის და სამი თვის ასაკში, საქონელის წონა 600 კილოგრამს აღწევს, ხოლო ახლადმოგებული ფურების უმრავლესობის წველადობამ, კომბინირებული საკვების მიღების გარეშე, 32 ლიტრი შეადგინა. „თეთრი ფერმა“ ჰოლანდიური ინვესტიციით შეიქმნა. ფერმის ქართველი დირექტორი დიმიტრი ბანკანაშვილი აღნიშნავს, რომ ამ დროისთვის, ფერმაში არაერთი ინოვაციური ტექნოლოგიაა უკვე დანერგილია. მომავლი წლისთვის, კიდევ უფრო მეტი სიახლის შემოტანას გეგმავენ. „ამ დროისთვის უკვე გვაქვს იტალიური დანადგარი, რომლითაც საქონლის ნაკელის და შარდის განცალკევებას ვაკეთებთ. ამ პროცესის შემდეგ, ჩვენ შეგვიძლია მივიღოთ ბიოსასუქი, რომელიც მსოფლიოში ძალიან მოთხოვნადია. ამასთან, ჩვენ ვნერგავთ „ბოლუს სისტემას“. ეს არის ციფრული მოწყობილობა, რომელიც მაგრდება საქონლის სხეულზე და მისი მეშვეობით, საქონლის შესახებს სხვადასხვა ინფორმაციის (დაავადებები, მაკეობა და ა.შ) სრულყოფილად მიღებაა შესაძლებელი. საგულისხმოა ის ფაქტი, რომ აღნიშნული ტექნოლოგიით, საქონლის დაავადების შესახებ ინფორმაციას სიმპტომების გამოვლენამდე ვიღებთ, რაც დაავადების პრევენციაში გვეხმარება. ჩვენ ასევე დანერგილი გვაქვს პროგრამული უზრუნველყოფა „ქაუ ქონექთ“, რაც საშუალებას გვაძლევს კომპიუტერული გათვლებით, მაღალი სიზუსტით შევადგინოთ საკვები რაციონი ისე, რომ საქონლის მაღალპროდუქტიულობა მუდმივად შენარჩუნებული იყოს. ეს ინოვაციური ტექნოლოგიები იმდენად მარტივი და მოსახერხებელია, რომ ფაქტობრივად ყველა მნიშვნელოვანი დეტალის შესახებ სრული ინფორმაცის მიღება სმარტფონში შეტყობინების სახით შეგვიძლია“, - აღნიშნავს დიმიტრი ბანკანაშვილი. „თეთრ ფერმის“ დირექტორი მიიჩნევს, რომ ინოვაციური ტექნოლოგიების დანერგვის გარეშე, თანამედრევე ფერმების განვითარება ძალიან ძნელია. კომპანია მზადყოფნას გამოთქვამს, ამ კუთხით დამწყებ ფერმერებს დაეხმაროს და ფერმაში დანერგილი ყველა ინოვაციური ტექნოლოგიის შესახებ ცოდნა და გამოცდილება გაუზიაროს. 

თერჯოლის მუნიციპალიტეტში მდებარე რძის გადამმუშავებელი საწარმო ნედლეულს 50- მდე ადგილობრივი ფერმერული მეურნეობებისგან იბარებს პროფესიით ეკონომისტმა, კახა მანჯავიძემ ბიზნესსაქმიანობა 2000 წელს, პოლიგრაფიული სტამბით დაიწყო. ბიზნესის სწორი მართვის წყალობით, წარმატებასაც მალევე მიაღწია. დიდი სურვილი ჰქონდა, სოფლის მეურნეობაშიც ეცადა ბედი და 2010 წელს ხარაგაულში, მშობლიურ სოფელში 60 სულ პირუტყვზე გათვლილი მესაქონლეობის ფერმა ააშენა. საოჯახო ტიპის ფერმას, ძირითადად, ოჯახის წევრები უძღვებოდნენ. სურვილი ჰქონდა ბიზნესი გაეფართოებინა, მაგრამ რძის გადამმუშავებელი საწარმოს მშენებლობისთვის საჭირო ინვესტიციის მოძიება გაუჭირდა. 2016 წელს, შესაბამისი ბიზნესგეგმის წარდგენის შემდეგ, სახელმწიფოს მხარდაჭერით საწარმოს აშენებისთვის აუცილებელი დაფინანსება მიიღო და 2018 წელს თერჯოლაში თანამედროვე ტექნიკა-დანადგარებით აღჭურვილი რძის გადამმუშავებელი საწარმო „ზეკარი“ გაიხსნა. კახა მანჯავიძის თქმით, საწარმოში დასაქმებულია 15 ადამიანი. „ზეკარის“ პერსონალმა სპეციალური გადამზადება გაიარა და მათი კვალიფიკაცია სრულად შეესაბამება დადგენილ სტანდარტებს. დღე-ღამეში საწარმოს 12 ტონა ნედლი რძის გადამუშავება შეუძლია. ნედლეულს რეგიონის 50-მდე მსხვილი და წვრილი ფერმერული მეურნეობიდან იბარებენ. „უმოკლეს დროში, ასევე „ზეკარის“ ბრენდით, მომხმარებელი სავაჭრო ქსელების დახლებზე იხილავს ევროპული ტექნოლოგიით დამზადებულ და ძველი ქართული წესით ქვევრში დაძველებულ პრემიუმ კლასის ყველს“, - ამბობს კახა მანჯავიძე. სამომავლოდ, ბიზნესმენი ISOO_22 000-ის აღებას გეგმავს, რაც საშუალებას მისცემს „ზეკარის“ ბრენდით წარმოებული რძის პროდუქტები ექსპორტზეც გაიტანოს. „ყოველივე წარმოუდგენელი იქნებოდა სახელმწიფოს მიერ ინიცირებული პროექტების დახმარების გარეშე. საწარმო „ზეკარი“ ბიზნესის და სახელმწიფოს წარმატებული თანამშრომლობის შედეგია“, - ამბობს ფერმერი კახა მანჯავიძე.